มาตรฐาน IP Standard เป็นมาตรฐานที่ปัจจุบันสามารถพบเห็นได้บ่อย ในหลายๆ อุตสาหกรรม โดยอุตสาหกรรมที่ใกล้ตัวเราที่สุดนั่นคือ อุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับระบบไฟฟ้า ทั้งอุปกรณ์ไฟฟ้า โทรศัพท์ มือถือ ซึ่งมาตรฐาน IP Standard นั้นได้ถูกพัฒนาขึ้นดยองค์กร IEC

IEC คือใคร ?

IEC (International Electrotechnical Commission)  เป็นองค์กรมาตรฐานสากลที่ได้เตรียมและเผยแพร่มาตรฐานสากลต่างๆ ที่มีไว้ใช้สำหรับเทคโนโยลีไฟฟ้า อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ หรือเกี่ยวข้อง โดยมาตรฐานที่ทาง IEC ที่ได้พัฒนาขึ้นมาได้ครอบคลุมในเทคโนโลยีที่หลากหลาย ตั้งแต่การผลิตไฟฟ้า แบตเตอรี่ การกระจายพลังงาน อิเล็กทรอนิกส์ แม่เหล็ก รวมถึงการประเมินอุปกรณ์ต่างๆ ให้เป็นไปตามมาตรฐานสากล  ซึ่งมาตรฐานที่ถูกพัฒนาขึ้นมาอย่างหนึ่งนั่นคือ IEC60529 หรือ IP Standard นั่นเอง

ประวัติของ IEC

IEC (International Electrotechnical Commission) ได้ถูกก่อตั้งขึ้นในวันที่ 26 – 27 มิถุนายน พ.ศ.2449 ที่เมืองลอนดอน ประเทศอังกฤษ ซึ่งการก่อตั้งองค์กรนี้ขึ้นมาทำให้ เทคโนโลยีไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ มีความปลอดภัย ประสิทธิภาพ และความน่าเชื่อถือมากขึ้น ทำให้เกิดเทคโนโลยีใหม่ๆ ขึ้นอย่างมากมาย ซึ่งช่วยผลักดันทำให้เกิดการปฎวิติอุตสาหกรรมครั้งที่ 2 และยังคงมีความสำคัญจนถึงปัจจุบัน หรือการปฎิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 4

ในช่วงต้นทศวรรษ 1880 นักวิทยาศาสตร์ได้เริ่มตระหนักว่า มีการขาดคำศัพท์ การวัดผล การให้คะแนน ทำให้ความก้าวหน้าของวิทยาศาสตร์ไฟฟ้าได้ช้าลง และเป็นอุปสรรคในการพัฒนาตลาด

และเมื่อมีการจัดประชุมทางไฟฟ้า ที่งาน World’s Fair ที่เมืองเซนต์หลุยส์ในปี พ.ศ.2447 ที่มีการจัดแสดงอุปกรณ์ไฟฟ้าเป็นจำนวนมาก ดังนั้น ทางสภาคองเกรสจึงได้เสนอให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการระหว่างประเทศแบบถาวร ที่มีหน้ที่ในการกำหนดเงื่อนไขและการวัดสำหรับอุปกรณ์ไฟฟ้าและเครื่องจักรต่างๆ ดังนั้น IEC (International Electrotechnical Commission) จึงได้ก่อตั้งชึ้นในวันที่ 26 – 27 มิถุนายน พ.ศ. 2449 โดยมีอเล็กซานเดอร์ ซีเมนส์ เป็นประธาน

สำหรับประเทศไทยได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกประเภทสมาชิกสมบูรณ์ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2534 พร้อมเข้าร่วมเป็นสมาชิกระบบการตรวจสอบและรับรองบริภัณฑ์เทคนิคไฟฟ้าและชิ้นส่วนของ IEC (IEC System of Conformity assessment Schemes for Electrotechnical equipment and components – IECEE) โดยให้ทาง สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) เป็นหน่วยรองรับ และ สถาบันไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ (สฟอ.) เป็นหน่วยทดสอบ (CB Testing Laboratoly – CBTL) ของ IECEE โดยปัจจุบันได้เข้าร่วม ในขอบข่ายผลิตภัณฑ์เครื่องซักผ้า เครื่องปั่นสลัด และตู้เย็น

มาตรฐานของ IEC

IEC ได้มีการพัฒนามาตรฐานต่างๆ ออกมาอย่างมากมาย โดยมีการร่วมมือกับ องค์การระหว่างประเทศว่าด้วยการ มาตรฐาน (ISO) และ สหภาพโทรคมนาคมระหว่างประเทศ (ITU) และยังร่วมมือกับองค์กรที่สำคัญอีกหลายแห่ง รวมถึง IEEE

แต่มาตรฐานที่พัฒนาโดยไม่ได้พัฒนาร่วมกับ ISO จะมีรูปแบบเป็นตัวเลขอยู่ในช่วง 60000-79999 ตัวอย่างเช่น IEC60529 หรือ IP Standard นั่นเอง ในปี 1997 ตามข้อตกลงเดรสเดน กับ CENELEC ได้ปรับแก้มาตรฐานตัวที่เก่ากว่าได้ถูกเปลี่ยนแปลง โดยการเพิ่ม 60000 ให้เหมือนปัจจุบัน เช่น IEC27 ให้กลายเป็น IEC60027 เพื่อระบุว่า CENELEC ได้นำมาตรฐาน IEC มาใช้ด้วยเป็นมาตรฐานยุโรป

IP Standard คืออะไร ?

IP Standard (Ingress Protection Code) หรือ IEC60529 เป็นมาตรฐานหนึ่งของ IEC ที่ได้ระบุถึงระดับการป้องกันจากฝุ่น น้ำหรืออื่นๆ ที่ไม่ได้ตั้งใจ โดยรูปแบบของมาตรฐาน IP จะแสดงอยู่ในรูปของ ตัวหนังสือ “IP” และตามด้วยตัวเลขอีก 2 หลัก เช่น IP54, IP68 โดยหลักแรกจะพูดถึงความสามารถในการป้องกันของแข็ง เช่น นิ้ว ฝุ่น และอื่นๆ ส่วนเลขหลักหลังคือความสามารถในการป้องกันของเหลว

ความหมายของตัวเลขหลักที่ 1

ตัวเลข	ความสามารถในการป้องกัน
0	ไม่สามารถป้องกันได้เลย
1	สามารถป้องกันวัสดุของแข็ง ที่ขนาดใหญ่กว่า 50 มม.
2	สามารถป้องกันวัสดุของแข็ง ที่ขนาดใหญ่กว่า 12.5 มม.
3	สามารถป้องกันวัสดุของแข็ง ที่มีขนาดใหญ่กว่า 2.5 มม.
4	สามารถป้องกันวัสดุของแข็ง ที่มีขนาดใหญ่กว่า 1 มม.
5	สามารถป้องกันฝุ่นละอองได้เล็กน้อย
6	สามารถป้องกันฝุ่นละอองได้

ความหมายของตัวเลขหลักที่ 2

ตัวเลข	ความสามารถในการป้องกัน
0	ไม่สามารถป้องกันได้เลย
1	สามารถป้องกันหยดน้ำที่หยดลงอุปกรณ์ในแนวดิ่งได้
2	สามารถป้องกันหยดน้ำที่หยุดลงอุปกรณ์ ในมุม 15 องศาได้
3	สามารถป้องกันหยดน้ำที่หยดลงอุปกรณ์ ในมุม 60 องศาได้ โดยไม่ก่อความเสียหายต่ออุปกรณ์
4	สามารถป้องกันหยดน้ำได้ทุกทิศทาง แต่ยังมีโอกาสที่น้ำจะซึมเข้าไปได้
5	สามารถป้องกันสายน้ำ (Jet Water) ได้ทุกทิศทาง โดยไม่มีผลกระทบต่ออุปกรณ์ภายใน
6	สามารถป้องกันสายน้ำ (Jet Water) ที่มีแรงดัน หรือหัวฉีดขนาด 12.5 มม. ได้ทุกทิศทาง โดยมีโอกาสที่น้ำจะเข้าไปได้เล็กน้อย
7	สามารถป้องกันน้ำแทรกซึมได้ จากการนำอุปกรณ์ไปแช่ในน้ำในความลึกสูงสุด 1 เมตร
8	สามารถป้องกันน้ำแทรกซึมภายใต้แรงดันได้ จากการนำอุปกรณ์ไปแช่ในน้ำในความลึกที่มากกว่า 1 เมตร

สรุป

IP Standard เป็นมาตรฐานตัวหนึ่งที่ถูกพัฒนาโดย IEC มีชื่อเรียกอีกชื่อว่า IEC60529 ที่กล่าวถึงความสามารถในการป้องกันน้ำและฝุ่นในอุปกรณ์ต่างๆ ซึ่งในปัจจุบันจะพบเห็นได้บ่อยในอุปกรณ์ไฟฟ้า

ขอบคุณที่มา :
tisi.go.th
en.wikipedia.org
iec.ch